Recensie: Built to Spill - You in Reverse

Als ik een favoriete band van de laatste twintig jaar zou moeten aanwijzen, kom ik bij Built to Spill uit. Doug Martsch en kornuiten hebben onder liefhebbers van licht-psychedelische indierock (ja, die zijn er) een welhaast mythische status opgebouwd. De band staat samen met bijvoorbeeld Modest Mouse model voor een stroming Amerikaanse bands die het beste van Neil Young en Sonic Youth op een hoop hebben gegooid. Built to Spillvoorman Martsch wordt niet voor niets als 'de Neil Young van de indiescene' weggezet.

Bekendste album van de band is het onvolprezen Perfect from Now on uit 1997. De plaat bevat acht nummer van gemiddeld ruim zes minuten, een vrij lange speelduur voor het genre waarin Built to Spill opereert. De nummers schieten voor de nietsvermoedende luisteraar bij de eerste draaibeurt nogal alle kanten uit. Soms naar een traditioneel stukje countrypop, soms ook naar een psychedelische gitaar/cello-jamsessie. Het komt nogal eens voor dat mensen vergeten de rest van het Built to Spilloeuvre te luisteren nadat ze eenmaal voor Perfect from Now on gevallen zijn. Dat is jammer, want zij missen nogal wat.

Daarom wil ik hier even een lans breken voor het veel recentere You in Reverse (2006). Ik raad de Built to Spillbeginner zelfs aan om deze plaat eerst eens op te leggen, want het is een ideale instapper voor de rest van hun werk. De plaat ligt iets makkelijker in het gehoor als Perfect from Now on en is wat mij betreft hun toegankelijkste album. Het extatische openingsnummer Goin' Against Your Mind geeft het typische geluid van de band al in een notendop neer. Het ligt van alle You in Reversenummers dan ook het dichtst bij de Perfect from Now on-sound. De band opent met een twee minuten durend knalintro, daarna valt de kenmerkende hoge zang van Doug Martsch in. In het midden gaat het gas er even af, waarop de band voor de climax weer terugkeert bij het thema uit het begin van het nummer.

Traces laat vervolgens meteen de meer poppy kant van de band zien. Melodieus gitaarwerk, een vrij conventioneel gitaarliedje met de wortels in de countryrock van Neil Young. Ook hier gaat aan het eind het gas er nog even op. Zo behoort met name de eerste helft van deze plaat tot het allerbeste dat de band heeft voortgebracht. Saturday is een kort, lo-fiachtig nummer zoals Built to Spill ze in zijn eerste jaren vaak maakte. Wherever You Go grijpt weer meer terug op de formule van Goin' Against Your Mind. Van de eerste helft vind ik het veelgeprezen Liar eigenlijk nog het minste nummer.

Jammer genoeg wordt het duizelingwekkend hoge niveau niet helemaal vastgehouden. Ik luister de plaat daardoor lang niet altijd tot het eind uit, een bekend nadeel bij albums waar het zwaartepunt nogal aan de voorkant zit. Maar juist het feit dat het begin geenszins onderdoet voor Perfect from Now on, is een prestatie op zich. Knap is bovendien dat Built to Spill tussen 1994 en de laatste in 2009 maar goede platen blijft afleveren. Er zijn niet veel bands die hun creatieve hoogtepunt langer dan tien jaar aan weten te houden. Ik kom zelf eigenlijk maar tot twee: R.E.M. (82-96) en dit gezelschap.